Hoe fotografeer ik het Noorderlicht?
De foto in de kop van deze pagina is gemaakt door Giel Savelkouls. Hij is bij ons te gast geweest en heeft deze foto de naam gegeven "hand van god....". Je zult begrijpen waarom.
Deze foto is gemaakt onder moeilijke omstandigheden, niet al te sterk noorderlicht, de nodige bewolking en vrij veel omgevingslicht. Toch springt het noorderlicht er mooi uit en zijn er ook veel sterren scherp zichtbaar. Een knappe prestatie.
Wil je ook zulke foto's maken, dan kunnen de onderstaande aanwijzingen je daarbij helpen.
De camera
Op je camera moet je het volgende handmatig kunnen instellen:
- de diafragma waarde,
- de ISO waarde
- de sluitertijd,
- de afstand,
- en als het even kan ook nog de witbalans, ook wel kleurtemperatuur genoemd.
Camera's die alles automatisch voor je willen doen, slaan in de regel de plank mis... Een automatische stand 'Noorderlicht' hebben ze niet en een avond- of nachtstand is echt wat anders.
Het is overigens opvallend dat camera's van moderne smartphones het steeds vaker lukt om het Noorderlicht goed vast te leggen. Bij recentere smartphones kan je de camera in de PRO stand zetten en dan 'alles' handmatig instellen. Bij de duurdere smartphones is de nachtstand vaak wel zo goed dat het Noorderlicht er mooi op komt, soms zelgfs gewoon uit de losse hand!
De instellingen
Het is de kunst om voor iedere situatie de goede instellingen te vinden. Globaal kan je je richten op de onderstaande waardes. Deze waardes vormen niet meer dan een startpunt voor je experimenten!
Diafragma:
Kies voor een zo lichtgevoelige lens als mogelijk. Dat betekent een kleinste diafragma waarde van f2.8 of kleiner. Als je gaat fotograferen zet je bij voorkeur je lens niet helemaal open (kleinste diafragmawaarde) want dan kunnen de hoeken van je foto wat donker worden (vignettering).
Een zoomlens is overdag vaak heel praktisch, maar 's nachts blijkt zo'n lens vaak niet lichtgevoelig genoeg.
De ISO waarde
Deze waarde staat voor de lichtgevoeligheid van je opname. Hoe groter de waarde, hoe lichtgevoeliger je opname, dus hoe korter je sluitertijd kan zijn. Als je kiest voor een hoge ISO waarde neemt wel de ruis en de korreligheid van je foto toe. De mate waarin dat gebeurt hangt af van de kwaliteit van de lichtsensor in je fotocamera.
Kies een ISO waarde van minimaal 400 of 800. Duurdere camera's maken met veel hogere waarden nog mooie foto's.
De sluitertijd
Start met een waarde van 10 seconde en dan merk je meteen of je foto overbelicht of onderbelicht is. Bij zwak Noorderlicht heb je soms wel langere sluitertijden nodig. Bij sterk Noorderlicht kan het veel korter, zeker als je een hoge ISO waarde hebt ingesteld en beschikt over een lichtgevoelige lens.
Hoe korter de sluitertijd, hoe mooier de foto. Noorderlicht beweegt soms heel sterk.
De afstand
Het Noorderlicht speelt zich af op een hoogte van minimaal 80 kilometer. Je camera moet op die afstand scherpstellen. In de praktijk betekent dat scherpstellen in het oneindige. Alleen als de afstand goed staat, worden de sterren op je foto mooie scherpe puntjes!
Let op. Zoek als het licht is even goed uit hoe je camera dan ingesteld staat, want in het donker kan je het niet goed meer zien. Je moet de afstand dus 'blindelings' in kunnen stellen. Vertrouw niet op de automatische scherpstelling van je camera, want die raakt in het donker net zo in de war als jijzelf.
Voor de meer geoefende Noorderlicht fotograaf is het een uitdaging om niet alleen het Noorderlicht goed vast te leggen, maar ook wat van de omgeving mee te nemen. Dan moet je ook rekening houden met de scherpte-diepte.
De witbalans
Om er voor te zorgen dat de kleuren op je foto correct zijn, moet de camera weten welke kleur het licht heeft om foto's te krijgen die kleurcorrect zijn. Als de witbalans niet goed is, kan je een gele of blauwe zweem op je foto krijgen.
Meestal stellen de camera's de witbalans automatisch in en best goed. Maar van het ongewone Noorderlicht kunnen ze wel in de war raken. Vandaar dat het goed is als je de kleurtemperatuur van het licht, uitgedrukt in Kelvin, zelf kan instellen.
Je begrijpt dat het ene noorderlicht het andere niet is, maar met een kleurtemperatuur van ongeveer 5500 K zit je meestal wel goed.
De Lens
Met een groothoeklens kan je veel van het Noorderlicht in de lucht vastleggen. Zeker als het intensief is en recht boven je, dan kan dat heel mooi zijn. Als je meer het Noorderlicht met elementen uit de omgeving wilt pakken, een mooie voorgrond, dan is een groothoekobjectief misschien minder geschikt.
Verwijder van je lens het UV-filter en andere filters. Hiermee voorkom je vignettering en andere vreemde effecten.
Statief
Vanwege de lange sluitertijden heb je beslist een statief nodig. Neem een stevige mee, draaibaar in alle richtingen. De ondergrond hier is vaak heel ongelijk.
Fotograferen in de kou
Bij ons in Laukvik aan de zee is het misschien wel één van de warmste plekken van Europa om het Noorderlicht te kunnen fotograferen. Een stuk warmer dan de -30 graden Celsius in de binnenlanden van Noorwegen, Zweden of Finland.
Dat neemt echter niet weg dat het nog steeds wel koud kan zijn. Kies voor warme kleding. Denk daarbij vooral ook aan je handen en voeten.
In de kou gaat de batterij van je camera veel korter mee dan je gewend bent. Neem minimaal een extra batterij mee die je in je broekzak lekker warm houdt.
Oefenen in het donker
Eerlijk waar, als het Noorderlicht er ineens is, dan slaat vaak de stress toe!
Zorg dat je in het donker met je camera goed uit de voeten kunt. Oefen thuis in het maken van opnames van de sterrenhemel of de maan. Zorg dat je de instellingen van je camera blindelings kan veranderen.
Het is heel jammer als je op het hoogtepunt van het Noorderlicht de knopjes van de camera niet weet te vinden.
Voorgrond
Een mooie voorgrond maakt de Noorderlichtfoto vaak extra mooi. Denk daarbij bijvoorbeeld aan spiegelend water. Ook kan je met een zaklamp elementen uit de voorgrond, of jezelf en je medereizigers mooi uitlichten. Een klein kampvuurtje werkt ook heel mooi! Ook leuk in Nederland te oefenen, bijvoorbeeld bij volle maan!
Video of time lapse
Het Noorderlicht kan heel beweeglijk zijn!
Supermooi om te zien, en een hele speciale uitdaging om dat vast te leggen!
Betaalbare video-apparatuur is (nog steeds) niet lichtgevoelig genoeg om een video van het Noorderlicht te maken. Je kan dan in de buurt komen van een video door je camera in de Time Lapse stand te zetten. Maak om de tien seconde een foto en monteer die tot een kort filmpje.
Met een GoproHero7 lukt dat ook in de Night Lapse stand, zie de filmpjes op deze site!
Veel Plezier
We hopen dat de bovenstaande aanwijzingen je enigszins op weg helpen voor het maken van mooie opnames van het Noorderlicht. Als je vragen hebt, of aanwijzingen om bovenstaande instructie te verbeteren, laat het ons weten.